Нейроойындар – бұл дене арқылы ми құрылымдарына әсер етуге және психикалық процестерді дамытуға мүмкіндік беретін әртүрлі денеге бағытталған жаттығулар: есте сақтау, зейін, ойлау, көру-қозғалыс кеңістіктік координациясының дамуына ықпал ету, сөйлеуді белсендіру. Нейроойындар балалардағы нейромоторлық және когнитивті процестердің дамуына ықпал етеді. Олардың әсері бірден және жинақталған әсерге ие.
Нейропсихологиялық жаттығулар мен нейроойындар логопедтің жұмысын оңтайландыруға, мұғалім мен бала арасындағы қарым-қатынастың жаңа тәсілдерін енгізуге, жағымды эмоционалды фон қалыптастыруға, бұзылған функцияларды сақтауға және белсендіруге ықпал етеді. жұмысқа. Нейроойындардың тиімділігі олардың ең алдымен денсаулықты сақтайтын технология болып табылатындығында. Олар ықпал етеді ми қан айналымын жақсарту, ми қыртысында жаңа нейрондық байланыстарды дамыту, стресске төзімділікті, оқуға қабілеттілікті, бейімделуді арттыру, жанжалдың, қозғыштықтың төмендеуіне әкеледі.
Түзету жұмыстарында логопедтер нейроойындар мен жаттығуларды барлық кезеңдерде, дайындық артикуляциялық жаттығуларды орындаған сәттен бастап, анық сөздер мен өлеңдер материалында берілген дыбысты автоматтандыруға дейін пайдаланады.
Нейроәрекеттің негізгі мақсаты – нейростимуляция, мидың үш блогының кезең-кезеңімен қалыптасуы мен дамуы
Нейроойындардың көмегімен келесі міндеттер шешіледі:
- сөйлеу процестерін ынталандыру және іске қосу
- танымдық қабілеттерін қалыптастыру
- танымдық саланы дамыту
- психоэмоционалды стрессті жеңілдету.
Нейроойындардың түрлері:
- Ашық ойындар.Жабдықпен және жабдықсыз. Шарлармен, дорбалармен және теңгерім тақтасымен, нейрожүгіргішпен
- Үстел үсті-баспа.Кеңістікте бағдарлау, автоматтандыру бойынша
Салынған суреттер…, корректорлық үлгілермен, қылқаламмен, тастармен, табиғи материалмен және импровизацияланған құралдармен.
Нейрогимнастика бұл моторлы нейропсихологиялық түзетудің (немесе сенсомоторлық түзетудің) танымал атауы.
ми қыртысының тонусын көтеретін (тыныс алу жаттығулары, өзін-өзі уқалау) және ми діңінің жұмысын ынталандыратын жаттығулар.
- «Тұшпара» жаттығуы (құлаққа массаж)
- Өлең массажы:»Жаңбыр, жаңбыр…»
- Биоэнергопластика – артикуляциялық жаттығуларды қол қимылдарымен сүйемелдеу.
Кинезиологиялық жаттығулар. Ақпаратты қабылдау және өңдеу мүмкіндіктерін жақсартатын және белсенділікті бақылау мен реттеуді жақсартатын жаттығулар (екі қолмен көп бағытты ырғақты қозғалыстар және мидың каллосум корпусын дамытуға бағытталған айқаспалы сипаттағы қозғалыстар).
- «Сақиналар»
- «Құймақ»
- «Екі бақа»
- «Міне, алақан»
- «Құлақ-мұрын»
- «Шынтақ-тізе»
- «Алмадағы құрт» Балалар екі жұдырықшаны (алманы) көрсетеді, оң жақ жұдырықшада бас бармағын жоғары қаратады (бұл құрт), сосын мақтаны ауыстырады, енді сол жақ жұдырықшада бас бармағын жоғары қаратып, оң жақтан алып тастайды. Болмайды. Екі құрттың кездесуі үшін. «Құрт үлкен алмадағы жолды кеміріп тастады»
- «Пеш» Балалар пешті қолдарымен көрсетеді: оң қол алдынан шынтақпен бүгілген, кеуде деңгейінде, алақан жайылған. Сол қол шынтақтан бүгіліп, жоғары көтеріледі, оң қолға перпендикуляр, алақанды жұдырықтай түйеміз. Мақтамен қолымызды ауыстырамыз. Үстіңгі жағында әрқашан жұдырықша, ал төменгі жағында алақан болуы керек. Жаттығуды өлеңмен сүйемелдейміз: «Үлкен алаңда құбыры бар пеш бар.»
- Доппен «Саған-маған». Бала допты екі қолымен көршісіне береді.
- «Мен бес есімді білемін»
- Нейроқалқаншаны пайдалану да жақсы нәтиже береді. Нейрожаяу секіру үшін екі аяқтың көп бағытты жұмысы қажет. Бір аяқ секірсе, екіншісі оңға-солға, алға-артқа қимылдайды. Біз секірулерге автоматтандырылған қатарлардың, тілдің бұралаңдарының және т.б. дыбысталуын қосамыз.
Миды ынталандыру – баланың сөйлеуі мен мінез-құлқын қалыптастыру процесіне белсенді қатысатын мишық пен ми құрылымдарының қызметін жақсартуға бағытталған жаттығулар жүйесі. Бұл әртүрлі тепе-теңдік жаттығулары.
BAL-A-VIS-X (НЕМЕСЕ BAVX) – өткен ғасырдың аяғында АҚШ-тан келген бастауыш сынып мұғалімі Билл Хуберт әзірлеген әдістеме. Bal-A-Vis-X «Баланс – Аудиториялық – визуалды жаттығулар» («Balance – Auditory – Visual – Exercises») дегенді білдіреді.
Оның мәні резеңке шарлармен және құммен толтырылған шағын қапшықтармен арнайы ырғақты жаттығуларды орындаудан тұрады. Барлығы ең қарапайым қимылдардан басталады: сабақтың әрбір қатысушысы допты еденнен тікелей қолына секіретіндей етіп лақтырады. Бірте-бірте күрделілік арта түседі: допты бір қолмен лақтырып, екінші қолмен ұстау керек; сосын серпілгеннен кейін ұстап алып, арқадан қолдан қолға ауыстырады; сосын ойынға екінші доп енгізіледі; сосын барған сайын күрделене түсетін жаттығуларды екі қатысушы орындайды.
Үстел үсті-баспа нейроойындары
– Сенсорлық (түсі, пішіні, өлшемі бойынша сұрыптау…) тастардан, түймелерден өрнектер салу; көрнекі-ырғақты қатар және шеңбер
– Сөйлеу:
– мен дыбыстарды айтамын, ал дыбысты қалай естисең, қиыршық тас қой;
– мен алақанымды қанша рет соқсам, сонша қиыршық тас қой;
– мен дыбыстарды айтамын, ал сен А дыбысына қызыл тасты, ал У дыбысына көк тасты қоясың: АУ, УА, АУ, АУ, УАУ (2 дыбыстан бастаймыз, содан кейін дыбыстар тізбегін көбейтеміз, саны баланың есте сақтау қабілетіне байланысты, асқыну ретінде – екі қолды пайдалану. Қызыл тасты сол қолмен, көк тасты оң қолмен қою керек);
– мен 3-ке дейін санаймын, ал сен «екі» деген сөзді естігенде қоясың
қиыршық тас. 1 2 3 1 3 2 1 2 2 3)
Ырғақты түрту есту зейінін, сөйлемейтін дыбыстардың ырғағын дамытуға көмектеседі, фонематикалық қабылдауды дамытуға жасалған қадам болып табылады. Сөйлеудің ырғағы бар. Сөйлеу ырғағының кезектесуі бірқалыпты болуы керек (үдеу, баяулау, керілу, әлсіреу).
Нейроойындарды логопедияда дербес деп санауға болмайды, олар дәстүрлі, уақытпен тексерілген технологиялардың бір бөлігіне айналуда. Логопедтің жұмысын оңтайландыруға, мұғалім мен баланың қарым-қатынасының жаңа тәсілдерін енгізуге, жағымды эмоционалды фон қалыптастыруға көмектесе отырып, бұзылған функцияларды қауіпсіз және белсенді жұмысқа қосуға ықпал етеді.